Z inicjatywy prezydenta Ełku na ostatniej sesji Rada Miasta podjęła uchwałę w sprawie apelu skierowanego do rządu Rzeczpospolitej Polskiej. W opinii ełckiego samorządu, rząd powinien zapewnić w budżecie państwa środki finansowe na pokrycie nadkładanych na samorządy zadań, w tym przede wszystkim z zakresu utrzymania oświaty.

Rząd polski każdego roku podejmuje szereg ważnych i koniecznych decyzji, w tym na rzecz podniesienia jakości życia obywateli. Wiele jest słusznych, min. wzrost płacy minimalnej, obniżenie podatku PIT czy wzrost wynagrodzeń nauczycieli. Jednak w 2019 r. polski rząd przyjął również regulacje prawne niekorzystne z punktu widzenia samorządów. W wyniku podjętych decyzji z jednej strony ograniczone zostały dochody samorządów, a z drugiej - zwiększone ich wydatki, w tym na utrzymanie oświaty.

Zaproponowany przez prezydenta Ełku (członek zarządu ZMP) i przyjęty przez Radę Miasta Ełku apel ma na celu wykazanie negatywnych skutków rządowych decyzji, a także wezwanie rządu do podjęcia działań zapewniających zasilanie finansowe do odpowiednio nałożonych na samorządy zadań (w perspektywie roku 2020 i lat następnych). W apelu zwrócono także uwagę na konieczność rozpoczęcia przez rząd prac legislacyjnych przywracających stabilność finansów samorządowych.

Regulacje przyjęte przez rząd w 2019 r. w niestety w dużym stopniu pogarszają sytuację finansową samorządów, gdzie następuje spadek wpływów podatkowych, a część oświatowa subwencji ogólnej nie pokrywa rządowych podwyżek dla nauczycieli. W rezultacie samorządy w znacznym stopniu pokrywają z własnych budżetów wydatki związane z utrzymaniem oświaty. W mieście Ełku bilans ten prezentuje się następująco:

Oznacza to, że w 2019 roku ełcki samorząd na utrzymanie oświaty (w tym wyższe wynagrodzenia nauczycieli zadeklarowane przez rząd) dołożył z własnego budżetu kwotę ponad 38,5 mln zł. Natomiast budżet na 2020 rok zakłada z kolei, że dokładka z budżetu miasta będzie wynosiła ponad 48,4 mln zł.

W apelu skierowanym do rządu, samorząd miasta Ełku złożył propozycję zmian, które przyczyniłyby się do poprawy sytuacji:
zwiększenie udziałów samorządów miejskich w podatku PIT (obecnie to 38,16%),
zastąpienie określonej części oświatowej subwencji ogólnej dotacją celową, która podwyższyłaby w 100% wynagrodzenia nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi. Samorząd zaś ponosiłby koszty wydatków związanych z utrzymaniem obiektów, zakupami i wyposażeniem. W opinii samorządu miasta Ełku państwo, w ramach rządowych programów powinno wspierać również finansowo budowę nowych szkół i przedszkoli. Obecnie np. miasto rozbudowuje Szkołę Podstawową nr 5 o blok szkolny, przedszkolny i żłobkowy za kwotę 20 mln zł – wyłącznie ze środków własnych.

Konieczność finansowania z budżetów samorządów zadań, np. utrzymanie oświaty, ogranicza możliwość realizacji przez samorządy nowych, potrzebnych i oczekiwanych przez mieszkańców inwestycji, w tym przewidzianych w programach dofinansowywanych m.in. przez Unię Europejską. Skutki odczuwa też miasto Ełk. Przy projektowaniu budżetu na 2020 roku zaistniała konieczność rezygnacji z realizacji (lub przesunięcia terminów) wcześniej zaplanowanych działań i inwestycji.

Należy dodać, że skutkiem wprowadzonych zmian w podatku od osób fizycznych jest zmniejszenie wpływów budżetowych o około 5 mln zł. Inną kwestią jest wzrost cen zakupu energii elektrycznej o 65 %, a także niedoszacowanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej o około 600 tys. zł.

Poruszono także temat destabilizacji gospodarki odpadami oraz przyjętych przez rząd w tym zakresie zmian prawnych. Propozycją samorządu miasta Ełku na nieobciążanie mieszkańców drastycznymi kosztami, jest zmiana przyjętych rozwiązań i zastosowanie odpowiednich klauzuli - tak zakładają w swych przepisach w tym zakresie instytucje unijne.

Apel został przekazany:
- Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej,
- Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej,
- Marszałkowi Senatu Rzeczypospolitej Polskiej,
- Prezesowi Rady Ministrów,
- Posłom na Sejm i Senatorom Rzeczypospolitej Polskiej,
- Wojewodzie Warmińsko-Mazurskiemu,
- Zarządowi i Sejmikowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego.